Bedplassen bij volwassenen, medisch bekend als enuresis nocturna, is een aandoening waarbij iemand onbedoeld 's nachts urine verliest tijdens de slaap. Het is een probleem dat vaak onbesproken blijft vanwege de schaamte en het sociale stigma dat eraan kleeft. Echter, het is belangrijk om te erkennen dat volwassen bedplassen een behandelbare medische aandoening is die naar schatting 2% van de volwassen bevolking treft.
Oorzaken van bedplassen bij volwassenen kunnen variëren en zijn vaak complex. Factoren die bijdragen aan het voorkomen van enuresis nocturna kunnen onder meer genetische aanleg, urineweginfecties, hormonale disbalans, neurologische afwijkingen, prostaatproblemen bij mannen of de gevolgen van bepaalde medicatie zijn.
Het vaststellen van bedplassen bij volwassenen is een proces dat een grondige medische evaluatie vereist. Het bestaat uit het analyseren van klinische geschiedenis, lichamelijk onderzoek en mogelijk aanvullende tests zoals urineonderzoek, bloedonderzoek, urologische onderzoeken, of slaapstudies. Behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en kan variëren van gedragstherapie en medicatie tot het gebruik van medische hulpmiddelen of chirurgie in zeldzame gevallen.
Definitie van bedplassen
Bedplassen, ook wel enuresis nocturna genoemd, is het onwillekeurig verliezen van urine tijdens de slaap bij individuen ouder dan vijf jaar.
Oorzaken van bedplassen bij volwassenen
De oorzaken van bedplassen bij volwassenen zijn divers en kunnen zowel psychologische als fysieke factoren omvatten. Voorbeelden hiervan zijn:
- Psychologische factoren: stress, angst en depressie.
-
Fysieke factoren:
- Urineweginfecties
- Diabetes
- Neurologische aandoeningen
- Slaapapneu
- Hormonale onbalans
Types en gradaties van bedplassen
Bedplassen bij volwassenen wordt onderverdeeld in twee hoofdtypen:
- Primaire enuresis: Mensen die nooit een langdurige periode van droogheid hebben ervaren.
- Secundaire enuresis: Personen die na een periode van droogheid weer zijn begonnen met bedplassen.
De gradaties kunnen variëren van licht tot ernstig, afhankelijk van de frequentie en het volume van het urineverlies.
Diagnose van bedplassen
Bedplassen bij volwassenen kan wijzen op onderliggende aandoeningen. Een grondige diagnose is noodzakelijk om de oorzaak te achterhalen en een passende behandeling te starten.
Medische evaluatie
De medische evaluatie begint met een gedetailleerde anamnese. De arts verzamelt informatie over de frequentie en het volume van bedplassen. Belangrijke factoren hierbij zijn de voorgeschiedenis van de patiënt, inclusief eventuele urinewegproblemen, operaties en medicatiegebruik. Ook de levensstijl en voedingsgewoonten worden besproken, omdat deze invloed kunnen hebben op de symptomen.
-
Factoren om te overwegen:
- Urinewegproblemen in de voorgeschiedenis
- Recente operaties
- Lijst met huidige medicijnen
- Cafeïne- en alcoholconsumptie
- Vloeistofinname voor het slapengaan
Psychologische evaluatie
Tijdens de psychologische evaluatie bekijkt de arts of er psychologische factoren bijdragen aan het bedplassen. Stress, angst en depressie zijn voorbeelden van omstandigheden die bedplassen kunnen veroorzaken of verergeren.
-
Aandachtspunten:
- Huidige stressniveaus
- Emotionele welzijn
- Voorgeschiedenis van psychische aandoeningen
Diagnostische tests
Voor de definitieve diagnose kunnen verschillende diagnostische tests nodig zijn. Urineonderzoeken sluiten infecties uit en bloedonderzoeken controleren op mogelijke afwijkingen in de nierfunctie. Beeldvormend onderzoek zoals een echografie van de blaas geeft inzicht in structurele problemen.
-
Vaak gebruikte tests:
- Urinalyse: voor het opsporen van infecties en andere afwijkingen
- Bloedonderzoek: voor het controleren van de nierfunctie
- Echografie: voor het beoordelen van anatomische structuren
Behandeling en management
De behandeling van bedplassen bij volwassenen is gericht op het verminderen van de incidentie en het bieden van copingstrategieën. Therapieën variëren van medicatie tot gedragsinterventies.
Medicatie
Diverse medicijnen kunnen helpen bij het behandelen van bedplassen. Desmopressine vermindert urineproductie 's nachts en anticholinergica, zoals oxybutynine, helpen de blaascapaciteit te vergroten. Bijwerkingen en contra-indicaties moeten zorgvuldig worden overwogen.
Niet-medicamenteuze therapieën
- Blaastraining: Regelmatige plaspauzes overdag
- Bekkenbodemtherapie: Versterken van de spieren die de urinebuis controleren
Gedragsinterventies
- Zindelijkheidstraining: Verhogen van de controle en bewustwording
- Wekalarm: Een apparaat dat alarmeert bij de eerste tekenen van vocht
Alternatieve remedies
Alternatieve remedies omvatten:
- Acupunctuur
- Hypnotherapie Echter, wetenschappelijke ondersteuning voor deze methoden is beperkt.
Psychosociale impact
Bedplassen bij volwassenen heeft niet alleen praktische consequenties, maar raakt ook diep de psychosociale aspecten van iemands leven. De impact reikt vaak verder dan het voorval zelf en kan invloed hebben op zelfbeeld en sociale interacties.
Effect op de geestelijke gezondheid
Volwassenen die met bedplassen kampen, kunnen te maken krijgen met gevoelens van schaamte en frustratie. Depressie en angststoornissen zijn niet ongebruikelijk, doordat het zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde negatief beïnvloed worden. Vaak leidt de angst voor herhaling tot slapeloosheid of verstoorde slaappatronen, wat de algehele geestelijke gezondheid verder onder druk zet.
-
Emotionele effecten:
- Schaamte
- Verminderd zelfvertrouwen
- Frustratie
Sociale en relationele gevolgen
Het sociale leven van iemand die aan bedplassen lijdt, kan aanzienlijk onder druk staan. Activiteiten zoals logeren, vakanties of intieme relaties kunnen als stressvol worden ervaren. Het vermijden van dergelijke situaties kan leiden tot isolement en eenzaamheid.
-
Sociale impact:
- Mijden van sociale activiteiten
- Beperkingen in persoonlijke relaties
- Potentiële isolement
Interpersoonlijke relaties, vooral romantische, kunnen gespannen raken of complexer worden door de angst voor afwijzing of het ongemak om bedplassen te bespreken. Communicatie en wederzijds begrip zijn essentieel, maar deze situaties vergen vaak veel van beide partijen.
Preventie en zelfzorg
Bedplassen bij volwassenen kan impact hebben op het zelfvertrouwen en de levenskwaliteit. Preventie en zelfzorg zijn essentieel om de frequentie en ernst van de episodes te verminderen.
Preventieve maatregelen
Het nemen van preventieve maatregelen kan helpen om bedplassen bij volwassenen te verminderen. Enkele maatregelen zijn:
- Vermijd vochtrijke dranken voor het slapengaan: Beperk de inname van vloeistoffen 2-3 uur voor het naar bed gaan.
- Onderhoud een gezond gewicht: Overgewicht kan de kans op bedplassen vergroten door druk uit te oefenen op de blaas.
Zelfmanagement technieken
Het toepassen van zelfmanagement technieken kan volwassenen helpen controle te krijgen over bedplassen. Voorbeelden hiervan zijn:
- Blaastraining: Verhoog geleidelijk de tijd tussen toiletbezoeken gedurende de dag om de blaascapaciteit te vergroten.
- Oefeningen voor de bekkenbodemspieren: Versterk de spieren die de urinebuis ondersteunen met Kegeloefeningen.
Ondersteuning en hulpbronnen
Volwassenen die met bedplassen kampen, kunnen een breed scala aan ondersteuningsmogelijkheden en hulpbronnen raadplegen. Deze dragen bij aan de verbetering van hun aandoening en het welzijn.
Supportgroepen en gemeenschappen
In vele steden en online zijn supportgroepen en gemeenschappen actief die zich richten op volwassenen met bedplassen. Leden kunnen ervaringen uitwisselen, steun vinden en leren van elkaars copingstrategieën.
- Lokale supportgroepen: Regelmatig georganiseerde bijeenkomsten waar men persoonlijk met lotgenoten kan praten.
- Online gemeenschappen: Forums en socialemediagroepen bieden de mogelijkheid tot het delen van ervaringen en het ontvangen van steun op elk gewenst moment.
Professionele begeleiding
Professionals zoals urologen of incontinentietherapeuten bieden gespecialiseerde begeleiding. Zij kunnen op maat gemaakte behandelplannen ontwikkelen en toezien op de voortgang.
- Medische zorgverleners: Specialisten die onderliggende medische oorzaken kunnen diagnosticeren en behandelen.
- Gedragstherapeuten: Deze professionals kunnen werken aan de emotionele aspecten van bedplassen, zoals schaamte en stress.
